Wat is er mis met onze medewerkers?

“Op de ‘dag van de arbeid’ wil ik weten wat er aan de hand is. Is er iets mis met onze medewerkers? Kunnen ze zichzelf niet meer redden? Vluchten ze naar een andere werkgever bij het eerste ongemak?” Onze directeur Radboud van Hal ging op zoek naar de oorzaak.

Explosie aan hulpvragen

De toename van individuele coaching is de ‘kanarie in de kolenmijn’. Door het verdwijnen van de kracht, veiligheid en het referentiekader van het collectief, stijgt de behoefte aan individuele hulp. Dit fenomeen zien we in de jeugdzorg met een explosie aan hulpvragen en bij organisaties met individuele coaches. De jeugd is niet ziek, medewerkers zijn niet ziek maar het referentiekader dat nodig is om te ontwikkelen als individu is aan het verdwijnen. Vakbonden, kerken, verenigingen en werkgevers: focus weer op het creëren van een collectieve gemeenschap waar individuele medewerkers een referentiekader krijgen voor zichzelf.

Alfabet-kinderen

Ik ben sinds vier jaar teamcoach van een hockeyelftal. Een team dat bestond uit zogenaamde alfabet-kinderen: ADHD, autisme, ADD en nog een paar afkortingen die ik ben vergeten. In mijn eerste jaar als coach kwamen de ouders naar mij toe met de indicatie van hun kind. Soms met een verzoek om daar rekening mee te houden: “Hij kan niet zo goed tegen feedback.”. Wat moest ik daarmee?

Niet iedereen is hetzelfde. Een indicatie verklaart het individuele gedrag. Tegelijkertijd zijn alle spelers onderdeel van het collectief, het team. Ook spelers die soms extra individuele aandacht nodig hebben. Als teamcoach moet ik zorgen dat het gehele team het fijn met elkaar heeft en mooie prestaties neerzet.

Het team heeft de afgelopen jaren hun eigen omgangsnormen ontwikkeld: de jongens accepteren afwijkend gedrag binnen de marges van het collectief. Ze waarderen positieve inzet en geven elkaar feedback zoals alleen 15-jarigen kunnen: direct en duidelijk. Het collectief van jongens zorgt voor een veilige omgeving waarin iedere speler zichzelf kan en mag zijn, gewaardeerd maar ook gecorrigeerd wordt.

Waarom dit verhaal over een hockeyteam? Mensen zijn groepsdieren. De groep bepaalt de norm, corrigeert en steunt elkaar. Als de groep wegvalt dan valt ook het referentiekader voor het individu weg. Zonder referentiekader bestaat het individu niet: zonder referentie weet je niet of je klein of groot bent, licht of zwaar. Zonder referentie weet je ook niet wat ‘normaal’ is. Zonder referentie krijg je geen feedback op je gedrag en kwaliteiten. Zonder referentie kun je je niet ontwikkelen als individu.

De referentie, het collectief is verdwenen

Afgelopen decennia zijn veel collectieven verdwenen. De kerk, sport-, muziek- of vrijwilligersverenigingen en vakbonden waren levendige collectieven. In de kerk zat de stukadoor naast de leerkracht en directeur. Bij de sportvereniging spelen de verpleegkundige en advocaat in één team. Deze collectieven van een relatief grote diversiteit vormen de referentie voor het ontwikkelen van een individuele identiteit.

De vereniging is vervangen door de sportschool waar je in een uurtje jezelf afmat. De kerk door een individuele coach. De referentie, het collectief is verdwenen. De omgeving waar je je leert aan te passen, waar je leert je eigen identiteit te ontwikkelen is steeds beperkter.

Social media vervangen niet de echte wereld en biedt geen referentie. De verhalen op social media zijn té mooi of te eenzijdig waarmee gelijk-denkenden elkaar in een fabel-fuik praten. Er is geen feedback, geen aandacht, geen waardering. Social media is geen omgeving met continue subtiele feedback.

Er is eenzelfde patroon gaande bij de jeugd. Inmiddels maakt 1 op de 7 jongeren gebruik van jeugdzorg. Dit was 25 jaar geleden slechts 1 op de 27.

De burn-out-epidemie, ‘the great resignation’ en de explosieve groei van het aantal coaches is een gevolg van het verdwijnen van collectieven. Het is niet de schuld van de vaak jonge medewerker die verwend of lui zou zijn. Collectieven, van gezin, familie, buurt, vereniging tot kerk, werk en vakbond zijn niet meer plekken waar individuen zich blijvend kunnen ontwikkelen.

Dag van de arbeid

Op deze ‘dag van de arbeid’ is het dus de opdracht aan de collectieven om weer de focus te leggen op ‘samen’. Vakbonden zijn individuele rechtsbijstand-dienstverleners geworden, werkgevers maken pretparken van de werkplek om medewerkers te binden. Andere werkgevers hebben het werk zo LEAN ingericht dat er geen enkele verbinding meer is tussen de taakopdracht en de doelstelling van de organisatie.

Vakbonden en werkgevers, kerken en verenigingen: versterk weer de kracht van het collectief. Organisaties kunnen een sterk sociaal netwerk zijn waar medewerkers steun, vriendschap en reflectie vinden. Iedere dag, elk uur, iedere minuut. Het sociale netwerk is de beste coach. Hier ligt de sleutel voor het terugdringen van burn-out, verzuim en verloop van medewerkers.  Focus weer op het creëren van veilige sociale netwerken. Dat levert uiteindelijk het beste resultaat.

Geen enkele speler is vertrokken in de afgelopen jaren. Ze zijn twee keer kampioen geworden. Maar het allermooiste is dat de jongens samen ontwikkelen: als individu en als groep.

Radboud van Hal

 

---

Inspiratiebronnen:

Socioloog Mieke van Stigt: Column op socialevraagstukken.nl over jeugdzorg

Socioloog Hartmut Rosa met zijn boek ’Onbeschikbaarheid’

Filosoof Cees Zweistra met zijn boek Waarheidszoekers

Filosoof Wil Derkse met zijn boek Levensregel voor beginners