Internationale Vrouwendag: Het vieren van prestaties en voortzetten van de strijd voor gendergelijkheid

Vandaag, 8 maart 2023, is het Internationale Vrouwendag. Op deze dag staan we jaarlijks stil bij de rechten van vrouwen. Wereldwijd worden de sociale, economische, culturele en politieke prestaties van vrouwen erkend en gevierd. Dit jaar is het thema “Onbeperkt leefbaar”, wat verwijst naar het belang van een wereld waarin vrouwen zonder belemmeringen kunnen werken en leven. In dit verband is het belangrijk om aandacht te besteden aan verschillende aspecten van gendergelijkheid.

Van stemrecht tot gendergelijkheid: Het belang van Internationale Vrouwendag

Internationale Vrouwendag werd voor het eerst gevierd op 8 maart 1911. Het werd opgericht door de Duitse sociaaldemocratische politica en feministische Clara Zetkin, die op de Tweede Internationale Socialistische Vrouwenconferentie in Kopenhagen een voorstel deed om een jaarlijkse Internationale Vrouwendag te creëren. In het begin was de focus vooral gericht op het verkrijgen van stemrecht voor vrouwen en op het verbeteren van de arbeidsomstandigheden voor vrouwen. Later is de focus van Internationale Vrouwendag uitgebreid om aandacht te besteden aan verschillende aspecten van de strijd voor gendergelijkheid, zoals de economische, politieke en sociale rechten van vrouwen. Sindsdien wordt Internationale Vrouwendag elk jaar gevierd op 8 maart en wordt het erkend als een belangrijk moment om de prestaties van vrouwen te vieren en om de voortdurende strijd voor gendergelijkheid voort te zetten.

Anno 2023 blijft de loonkloof tussen mannen en vrouwen een belangrijk onderwerp als het gaat om gendergelijkheid. Ondanks de inspanningen van overheden en bedrijven om de loonkloof te dichten, blijft er nog steeds een significant verschil bestaan tussen het salaris van mannen en vrouwen voor dezelfde functie. Volgens de laatste cijfers van het Europees statistiekbureau Eurostat verdient een vrouw in Nederland gemiddeld 13,5% lager dan een man. Dit verschil is hoger dan het Europees gemiddelde van 12,7%.  Volgens berekeningen van Bloomberg is de vooruitgang naar gelijke beloning tussen mannen en vrouwen vertraagd en als de huidige trends in de loonkloof aanhouden, zal het nog tot het jaar 2086 duren voordat mannen en vrouwen in de Europese Unie gemiddeld hetzelfde salaris verdienen. Dit betekent dat een vrouw die dit jaar in Europa is geboren pas tegen de tijd dat ze haar pensioengerechtigde leeftijd bereikt hetzelfde salaris kan verdienen als een man. Er is dus nog veel werk te doen om de loonkloof tussen mannen en vrouwen te dichten.

Het juridisch kader van gelijke beloning

In de wet zijn er duidelijke regels vastgelegd over gendergelijkheid en gelijke beloning, maar de Europese Commissie vindt dat er nog verbetering nodig is in de praktische uitvoering en handhaving van het beginsel van gelijke beloning tussen mannen en vrouwen. De Commissie heeft in maart 2020 haar strategie voor gendergelijkheid 2020-2025 gepresenteerd, waarin staat dat er bindende maatregelen voor beloningstransparantie moeten worden vastgesteld. Op 4 maart 2021 is een eerste richtlijnvoorstel gepresenteerd en er is inmiddels voorlopig akkoord bereikt. Het voorstel versterkt het beginsel van gelijke beloning in de Europese Unie door middel van loontransparantiemaatregelen en handhavingsmechanismen. Het legt werkgevers zwaardere verplichtingen op om ervoor te zorgen dat ze gelijk belonen voor gelijk of gelijkwaardig werk. Verder moeten ze transparanter zijn in hun beloningspraktijken en actieve maatregelen nemen om discriminatie te voorkomen.  De bepalingen van het voorstel zijn onder andere:

• Alle werknemers en sollicitanten hebben het recht op transparante beloning, inclusief het recht om informatie op te vragen over de gemiddelde beloningsniveaus binnen de organisatie;
• Werkgevers zijn verplicht looncontroles uit te voeren om loondiscriminatie op te sporen en aan te pakken;
• Bedrijven met 100 of meer werknemers zijn verplicht om informatie over beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen te publiceren;
• De lidstaten dienen sancties op te leggen bij inbreuken op de rechten van het beginsel van gelijke beloning.

Het Europees Parlement en de Raad zullen overeenstemming moeten bereiken over de definitieve tekst van de richtlijn. Na formele besluitvorming hebben de lidstaten drie jaar de tijd om de richtlijn om te zetten in nationale wet- en regelgeving.

Concrete stappen richting gelijke beloning

Op een dag als vandaag is het een goed moment om concrete stappen te ondernemen om de loonkloof nog harder aan te pakken. Door de onderstaande maatregelen te implementeren, kunnen organisaties hun inzet versterken om gendergelijkheid te bevorderen en te werken aan een wereld waarin vrouwen en mannen gelijke kansen en beloningen hebben:

• Voer een beloningsonderzoek uit om eventuele loonverschillen tussen mannen en vrouwen te identificeren;
• Controleer de beloningsstructuren om ervoor te zorgen dat ze eerlijk en transparant zijn. Dit kan inhouden dat functies en functiewaarderingen opnieuw worden geëvalueerd en dat bij het bepalen van de beloning meer rekening wordt gehouden met objectieve en meetbare factoren als ervaring en kwalificaties;
• Ontwikkel een loontransparantiebeleid, waarin wordt uiteengezet hoe het loon wordt bepaald en hoe werknemers toegang kunnen krijgen tot informatie over loonniveaus en -structuren;
• Zorg ervoor dat alle werknemers op de hoogte zijn van hun rechten op gelijke beloning en geef trainingen aan managers over hoe ze het principe van gelijke beloning kunnen implementeren en handhaven;
• Daarnaast is het belangrijk om de beloningsniveaus en -structuren regelmatig te blijven controleren en beoordelen om ervoor te zorgen dat ze eerlijk en transparant blijven.